Kolej do Białowieży. Polowania pretekstem do budowy leśnego szlaku

Nie tylko przyjazd Imperatora Rosji, ale także bogactwo naturalne, sprawiły, że w ciągu 4 miesięcy zbudowano przez leśne gęstwiny kolej z Hajnówki do Białowieży. Wszystko to pod koniec XIX wieku. Co z tego zostało do dzisiaj? Dotrwajcie do końca tekstu, bo to może być kolejny cel waszego urlopu.

Warto na samym wstępie przypomnieć, że w latach 1775 - 1915 Białowieża znajdowała się pod zaborem rosyjskim. To Imperium Rosyjskie odpowiedzialne było z budowę przepięknego (nieistniejącego) pałacu, a także za doprowadzenie szlaku do tych terenów.

Za nim rozpoczęto budowę do Białowieży w 1895 roku wybudowano kolej do Hajnówki, która do dzisiaj stanowi bramę do Puszczy Białowieskiej. Hajnówka to miejscowość oddalona o ok. 17 km na zachód od Białowieży. Na tym odcinku występował w tamtym czasie wyłącznie las. Zatem przebicie się z trasą kolejową do Białowieży nie było łatwe.

Białowieskie odgałęzienie, jak się okazało, zbudowane zostało bez zatwierdzonych przez ministerstwo rosyjskie projektów dróg komunikacji oraz kosztorysów. Nie było bowiem na to czasu. Swój przyjazd na polowania zapowiedział już nowy imperator Rosji - Mikołaj II.

Wnętrza pałacu Białowieża z przełomu XIX i XX wieku.
Wnętrza pałacu Białowieża z przełomu XIX i XX wieku (fot. domena publiczna).
Pałac w tle zdjęcia. Poniżej widać postać Mikołaja II.
Pałac w tle zdjęcia. Poniżej widać postać Mikołaja II (fot. domena publiczna).

Rozpoczęcie budowy kolei do Białowieży

Prace przy budowie linii kolejowej do Białowieży rozpoczęły się w maju 1897 roku. Budowa postępowała błyskawicznie. Linie wykonano w zaledwie 4 miesiące. Do pracy przy budowie szlaku zatrudniono okolicznych mieszkańców. Dobrze im płacono nie tylko za pracę, ale także za tereny pod kolej. Pracami przy budowie całego białowieskiego odcinka kierował inż. E. A. Oriechow.

Po zakończeniu prac i faktycznym uruchomieniu komunikacji, przedstawianie do zatwierdzenia przez ministerstwo wyceny robót było już bezcelowe. Jak czytamy w Encyklopedii Puszczy Białowieskiej rozpoczęcie komunikacji odbyło się bez obecności jakichkolwiek komisji. Koszt budowy białowieskiego odgałęzienia wyniósł dokładnie 711 770 rubli i 68 kopiejek.

Dodam tutaj, że za jednego rubla w tamtych czasach można było zjeść syty dwudaniowy obiad.

Linia została doprowadzona do przystanku Białowieża Pałac. Rampa była utrzymana w carskim przepychu. Podobnie jak jak sam pałac carski. Pierwszy pociąg z carem, jego rodziną i gośćmi przybył do Białowieży 27 sierpnia (9 września wg nowego stylu) 1897 roku. Zwykłe pociągi kursowały dwa razy na dobę i dochodziły do pierwszej stacji, która również posiadała ciekawą zabudowę.

Mapa Białowieży z linią kolejową
Mapa Białowieży z linią kolejową (fot. OpenStreetMap)

Ogromny sukces - kolej do Białowieży

Jak podaje Encyklopedia Puszczy Białowieskiej wraz z wybudowaniem kolei uległ znacznemu przyspieszeniu wywóz z Puszczy mniej cennych sortymentów drzewnych, dzięki czemu bardzo szybko oczyszczono rozległe partie od zalegających w nich wiatrołomów i posuszu.

Franciszek L. Gliński podaje, iż tylko w 1898 roku wywieziono koleją 487 sztuk kłód oraz 7716 sążni sześciennych drobnicy. Ponadto dzięki kolei gospodarka łowiecka otrzymała silny bodziec do przywozu do Białowieży zwierzyny, co wkrótce dało się zauważyć w zwierzostanie. Czasami też zwierzynę stąd wywożono do innych ośrodków hodowlanych.

W międzyczasie zbudowano także stację Białowieża Towarowa, by odciążyć nieco stację Białowieża Pałac.

Stacja Białowieża Pałac
Stacja Białowieża Pałac w okresie 1915-1918. (fot. domena publiczna).

Zmierzch białowieskiej kolei

Kolej do Białowieży była świetnym inżynierskim pomysłem, który sprawdzał się przez prawie 100 lat - do lat 90. XX wieku. Kolej działała w czasie niemieckiej okupacji - 1915-1918 - codziennie odprawiano stamtąd prawie 30 pociągów z drewnem do Niemiec. Potem linia zdawała egzamin w okresie międzywojennym. Po II Wojnie Światowej kolej do Białowieży przeżywała w dalszym ciągu rozkwit. Przybywało pasażerów mimo, że linia podupadała.

Początkiem końca linii okazało się połączenie autobusowe w latach 70. W latach 90 zapadła decyzja o zawieszeniu połączeń, które i tak były realizowane wyłącznie autobusami.

Zrekonstruowany peron stacji Białowieża Pałac (fot. Robert Wielgórski,/Wikipedia)
Zrekonstruowany peron stacji Białowieża Pałac (fot. Robert Wielgórski,/Wikipedia)

Kolej do Białowieży dzisiaj

To jeszcze nie koniec tej historii. Stacja Białowieża Pałac to wyłącznie odrestaurowana wiata. Nic poza tym. Przypomina ona o latach świetność kolei z przełomu XIX i XX wieku.

Dużo więcej dzieje się dzisiaj na stacji Białowieża Towarowa. Budynek dworca, gdzie była kasa i poczekalnia zmienił się w prywatny hotel i restaurację. Można tam odpocząć po zwiedzaniu Białowieży w otoczeniu dawnych parowozów i niewielkich spalinowych lokomotyw. Cudowne miejsce dla miłośników kolei na wschodnim krańcu

Atrakcją jest nocleg w wieży ciśnień lub w wagonie pasażerskim retro.

Można przenieść się 100 lat wstecz dzięki budynkom dworca oraz eksponatom. Obowiązkowo podczas wizyty w "Carskiej". Warto tu zajrzeć.

Zostawiam kilka zdjęć na zachętę.

Czytaj też: Złotów zdjęcia miasta – spacer w pełnym słońcu

Nie ma jeszcze komentarzy.

Zostaw komentarz